IPET - co warto wiedzieć?

 

Podstawę prawną do opracowania Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego stanowią:

• ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 910),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz.U. 2020 r. poz. 1309),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 22020 r. poz. 1280).

Obowiązki szkoły i przedszkola             

Zgodnie z §  5 ust. 1 rozporządzenia MEN z 9 sierpnia 2017 r., przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych, inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły, oddziały i ośrodki, zapewniają:

1. realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego – kształcenie organizuje się z uwzględnieniem zaleceń w orzeczeniu na podstawie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. Rozpoznanie potrzeb tych uczniów jest dokonywane w ramach wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia we współpracy z rodzicami. W zakresie opracowywania programu szkoła może również skorzystać ze wsparcia specjalistów z poradni psychologiczno- pedagogicznej, której zadaniem jest współpraca ze szkołami w udzielaniu i organizowaniu pomocy oraz opracowywaniu i realizowaniu indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych i indywidualnych programów zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.

2. warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów –  na pisemny wniosek dyrektora poradnia jest zobowiązana do współpracy ze szkołą w określeniu niezbędnych do nauki warunków, sprzętu specjalistycznego i środków dydaktycznych, w tym wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne, odpowiednich ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dziecka niepełnosprawnego albo pełnoletniego ucznia niepełnosprawnego.

3. zajęcia specjalistyczne, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 5 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe,

4. inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów, w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne –  przepisy zobowiązują do zapewnienia uczniom niepełnosprawnym dodatkowego wsparcia w formie 2 godzin zajęć rewalidacyjnych. W ramach zajęć rewalidacyjnych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym należy uwzględnić w szczególności:

• naukę orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Braille’a lub innych alternatywnych metod komunikacji – w przypadku dziecka lub ucznia niewidomego,

• naukę języka migowego lub innych alternatywnych metod komunikacji w przypadku dziecka lub ucznia niesłyszącego bądź z afazją,

• zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne – w przypadku dziecka lub ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera.

5. integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami pełnosprawnymi –  edukacja włączająca powinna opierać się na fundamentalnych wartościach pozwalających na współistnienie w szkole wszystkich podmiotów na równych prawach. Rzeczywista integracja wymaga planowych, systemowych działań, które pozwolą na praktyczną realizację idei równych szans, akceptacji indywidualności i różnorodności. W tym zakresie szkoła powinna zadbać o budowanie partnerskich, podmiotowych relacji pomiędzy wszystkimi uczestnikami szkolnego życia – począwszy od właściwych relacji rówieśniczych, poprzez relacje z rodzicami, jak też pomiędzy pracownikami szkoły. Narzędziem do budowania dobrego klimatu w szkole, sprzyjającego realnej integracji są strategiczne pracy szkoły, program wychowawczy i profilaktyki, wewnątrzszkolne przepisy i procedury, dokumenty ukierunkowujące działania szkoły.

Istotna w tym obszarze jest postawa nauczycieli, ich zaangażowanie w proces wychowania w szkole, sposób kształtowania relacji z uczniami i pomiędzy uczniami, aktywne współdziałanie w realizacji wspólnych przedsięwzięć, tworzenie przyjaznego klimatu klasy i szkoły, dobór treści edukacyjnych i sposobów ich realizacji w toku nauczania i wychowania. Ważne jest, aby nauczyciele dostrzegali potrzeby każdego ucznia i dążyli do ich zaspokojenia w sposób pozwalający na odkrywanie i rozwijanie własnego potencjału oraz pokonywanie trudności i ograniczeń. Istotne w tym zakresie jest również zapoznanie rówieśników z problemami kolegów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, wskazanie możliwych sposobów pomagania, np. uczniowi z niepełnosprawnością ruchową, sposób komunikowania się z wykorzystaniem AAC.

6. przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym – działania na rzecz uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi powinny być postrzegane nie tylko z punktu widzenia bieżących potrzeb. Ważne jest, by w perspektywie długoterminowej realizować cele pozwalające uczniowi na nabywanie kluczowych kompetencji, rozwijanie samodzielności, osiąganie sukcesów na kolejnych etapach edukacji oraz w dalszym życiu. Oprócz działań zorientowanych stricte na wsparcie w nauce konieczne jest więc uwzględnienie takich oddziaływań, jak rozwijanie motywacji, wiary we własne możliwości, rozwijanie umiejętności psychospołecznych, radzenia sobie z emocjami i skutecznego rozwiązywania problemów, stałe wzmacnianie poczucia kompetencji. Przygotowanie do samodzielności w dorosłym życiu wymaga treningu, rzeczywistego doświadczania przez ucznia sprawstwa i poczucia sukcesu. Jednym z zadań w tym zakresie będzie również odpowiednio zorganizowane doradztwo edukacyjne i zawodowe dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.