Doktor nauk o zdrowiu, neurologopeda - Mira Rządzka, specjalizująca się we wczesnych oddziaływaniach neurologopedycznych u noworodków i niemowląt z zaburzeniami orlalnymi, zwraca uwagę na konieczność prowadzenia oddziaływań z zakresu wczesnej interwencji u w/w grupy dzieciaczków, u których wystepują między innymi trudności w przyjmowaniu pokarmów drogą oralną. Zaburzenia pobierania pokarmów częstokroć towarzyszą innym, głębszym problemom rozwojowym, czasem jednak występują w sposób izolowany, nie będąc sprzężone z uszkodzeniami, a stanowiąc jedynie wynik niewielkich nieprawidłowości anatomicznych, obniżenia realizacji oralnej bazy odruchowej czy nieprawidłowej pozycji do poboru pokarmu.
U noworodków i niemowląt trzeba stymulować najbardziej pierwotną czynność prymarną, jakim jest odruch ssania. Zdrowe niemowlęta mają prawidłowy odruch ssania. Wykształca się on już w życiu płodowym. Jednak u części z nich np. u wcześniaków, odruch ten nie wykształcił się prawidłowo lub nie zaistniał w ogóle. Zadaniem neurologopedy jest zastosowanie odpowiednich masaży logopedycznych i innych ćwiczeń w obrębie sfery oralnej niemowlęcia. Przyspiesza to znacznie pojawienie się lub polepszenie słabego odruchu ssania, który jest niezbędny do pobierania pokarmu jakim jest mleko przez pierwszych kilka miesięcy życia dziecka.
Odruch ssania
Odruch ssania sprawdzany jest poprzez:
- włożenie małego palca do ust dziecka, położenie go na czubku języka i przesunięcie na środkową część języka; w odpowiedzi powinny pojawić się silne i rytmiczne ruchy ssące, z domknięciem warg i pełnym przyłożeniem mięśnia okrężnego
- dotyk na linii warg w osi symetrii twarzy.
U dziecka notuje się zazwyczaj 40–90 ruchów na minutę. Reakcja ta powinna trwać tak długo, jak długo trwa stymulacja.
Odruch ssania jest bardzo istotny w prawidłowym rozwoju dziecka, jednak nie jest to jedyny odruch, który należy sprawdzić u noworodków i niemowląt. Jest ich znacznie więcej, a każdy z nich jest równie ważny. Poniżej wymieniam najważniejsze z nich wraz z opisem tego, jak sprawdzić, czy reakcja dziecka na bodziec jest prawidłowa. Jeżeli zauważyłeś brak odpowiedniego odruchu o swojego dziecko, koniecznie nawiąż kontakt z neurologopedą.
Odruch kąsania
Zaliczany jest do odruchów obronnych. Odruch ten jest aktywny od urodzenia umożliwiając rozwój gryzienia i żucia. Może być silnie wyrażony u dzieci bardzo głodnych. Wzmożony, notowany jest często u wcześniaków. Wygórowanie i osłabienie odruchu utrudnia karmienie, zarówno ssanie, jak i później karmienie łyżeczką, ogryzanie, gryzienie i żucie.
Wzmożenie odruchu zazwyczaj towarzyszy podwyższonemu napięciu mięśniowemu, natomiast brak tej reakcji – hipotonii. Zanika około 3-4 miesiąca życia dziecka i przechodzi w odruch żucia. Odruch kąsania jest odruchem pierwotnym, prymitywnym, poziom wygórowania świadczy o dysfunkcji Ośrodkowego Układu Nerwowego. Wygórowany jest u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym.
Jak sprawdzić czy niemowlę ma odruch kąsania?
Odruch żucia
Odruch ten jest notowany od 4. miesiąca życia. Warto podkreślić, że odruch ten pojawia się w momencie zanikania odruchu kąsania. Jego wystąpienie jest zależne także od wykształconej przez dziecko umiejętności hamowania odruchu ssania.
Jak sprawdzić czy niemowlę ma odruch żucia?
Wywołanie odruchu jest dość proste. Wystarczy, że badający dotyka dziąseł dziecka w okolicy zębów trzonowych. Automatyczną reakcją na dotyk w tym miejscu powinien być odruch żucia.
Odruch wypychania
Jest to odruch skorelowany z odruchem ssania. Notowany jest od urodzenia do 4. miesiąca życia. Rozwija się przechodząc w świadome wypychanie. Warto wiedzieć, że zmożony może znacznie utrudniać karmienie.
Jak sprawdzić czy noworodek ma odruch wypychania?
Wywołanie odruchu może nastąpić przez podrażnienie czubka języka noworodka lub położenie na nim kawałka pokarmu stałego. Reakcją niemowlaka powinno być rytmiczne wysuwanie języka i ewentualne wypychanie pokarmu. Co istotne i warte odnotowania, odruch ten nigdy nie wygasa.
Odruch lizania
Występuje od urodzenia i nie wygasa. Odruch lizania jest nieprawidłowy u dzieci/osób: ze skróconym wędzidełkiem podjęzykowym. Nieprawidłowo wykształcony odruch lizania przyczynia się do problemów z pionizacją języka oraz oddychaniem przez buzię.
Odruch zwierania warg
Reakcje te notowane są już w życiu płodowym! Pojawiają się między 7 a 12 tygodniem życia płodowego. Wygasają po 4. miesiącu życia. Ich brak lub osłabienie utrudnia ssanie, ściąganie pokarmu, połykanie, artykulację głosek dwuwargowych p, pi, b, bi, m , mi.
Odruch szukania
Odruch fizjologiczny, zaliczany do odruchów prymitywnych, występuje u noworodków od chwili urodzenia do 3. miesiąca życia.
Jak sprawdzić noworodek ma odruch szukania?
Wywołanie odruchu polega na drażnieniu okolicy kąta ust. Prawidłową odpowiedzią jest otwarcie ust, wysunięcie języka i zwrot głowy w kierunku zadziałania bodźca. Ten typ reakcji występuje u noworodków donoszonych i utrzymuje się do 3. miesiąca życia.
Odruch moro
Inaczej zwany odruchem obejmowania. Odruch występujący w odpowiedzi na gwałtowną zmianę położenia ciała noworodka, nagły hałas, ostry dźwięk. Noworodek reaguje energicznym wyprostowaniem kończyn górnych i dolnych, wygięciem pleców w łuk i odchyleniem głowy do tyłu, po czym zaciska pięści, a odrzuconymi wcześniej na boki rękami wykonuje powolny ruch objęcia.
W sytuacjach, kiedy u noworodka czy niemowlęcia obserwuje się zaburzenia czy brak właściwych odruchowych reakcji oralnych, uniemożliwiające pobór pokarmu drogą doustną, należy rozważyć możliwość wprowadzenia postępowania terapeutycznego mającego na celu pobudzenie, aktywację, aktywowanie odruchu bądź niwelowanie patologicznych, niepożądanych zachowań oralnych. Działanie takie oparte jest na konsultacji/diagnozie neurologopedycznej.
Rodzicu! Jeśli niepokoi Ciebie funkcjonowanie maluszka możesz nawiązać kontakt z neurologopedą celem oceny odruchów oralnych.
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz