Jąkanie a niepłynność mówienia

Nie każdy problem z mówieniem, czy zaburzenie mowy może być oznaką jąkania. Początkowo może to być fizjologiczna niepłynność mówienia. Ważne jest, aby dokładnie obserwować dziecko i wiedzieć co powinno nas zaniepokoić, aby odpowiednio wcześnie zareagować i zgłosić się do specjalisty w celu podjęcia odpowiedniej terapii.

Rodzaje jąkania

• jąkanie rozwojowe, które przypada na okres intensywnego rozwoju systemu językowego dziecka tj. w wieku 2-5 lat i  ma charakter przejściowy (zmniejsza się wraz z wiekiem i z doskonaleniem systemu językowego) i mija.

• jąkanie wczesnodziecięce (u dzieci do 7 roku życia) o charakterze patologicznym, wynikające z pogłębiającego się jąkania rozwojowego

Podstawowe symptomy jąkania:

1. Powtarzanie – głoski (mała l-l-l-lokomotywa), sylaby (mała lo-lo-lokomotywa), części wyrazu(mała loko, loko lokomotywa), wyrazów jedno i wielosylabowych (to – to jest lokomotywa, to jest – to jest lokomotywa), frazy (to jest – to jest lokomotywa).
2. Przeciąganie głoski np. yyyy to jest lokomotywa.
3. Pauzy (momenty ciszy)
4. Rewizje (poprawki)np.. to są …… jest mała lokomotywa.
5. Embołofrazje, czyli nawyk rozpoczynania zdania od samogłoski „a” lub dźwięku pośredniego „e”, „y”.
6. Tachylalia – zbyt szybkie, nieregularne tempo mówienia.
7. Bradylalia – zbyt wolne, nieregularne tempo mówienia
8.  Dysrytmia – nierytmiczne mówienie ( raz wolno, raz szybko ).

Jąkanie powstaje zwykle w wieku przedszkolnym, a ujawnia się wtórnie lub nasila w okresie dojrzewania. W toku kształtowania się mowy istnieje szczególna podatność na wszelkie jej zaburzenia, ponieważ dziecko cechuje ogólna ruchliwość, szybkie wzbogacanie słownika oraz rozwój myślenia. Rozumienie mowy rozwija się szybciej niż umiejętność wysławiania.  

     W przypadku małego dziecka (od 2 do 5 r.ż), u którego stwierdzono niepłynność mowy i występują u niego jedynie objawy pierwotne (mówi niepłynnie, przeciąga i powtarza głoski, sylaby) i nie występują dodatkowe współruchy, napięte pauzy, bloki wskazana jest pomoc  w formie zajęć logopedycznych. 

   U dzieci starszych, które są świadome swojego jąkania może pojawić się u nich lęk przed mówieniem – logofobia, mogą także kształtować się inne negatywne emocje i postawy, wówczas terapia logopedyczna powinna być wspomagająca  i prowadzona równolegle z terapią psychologiczną.

     

      

•     nie  krytykuj dziecka za jego wypowiedzi,
•     nie przerywaj mu jego wypowiedzi, cierpliwie wysłuchaj go do końca
•     nie rób uwag w postaci „nie jąkaj się!”
•   podczas jego wypowiedzi nie zwracaj uwagi dziecku, aby mówiło wolniej, powtórzyło „normalnie”, zastanowiło się zanim coś powie, ponieważ takie uwagi zwiększają zaburzenie płynności mowy, a dziecko zwraca głównie uwagę na to jak mówi, a nie na to co ma powiedzieć,
•     mów do dziecka powoli i spokojnie,
•   dużo czytaj  dziecku, pozwalając mu na włączanie się w tok czytania, poprzez np. dopowiadanie znanych mu słów,  również w wolnym i spokojnym tempie.

    Jeżeli mowa dziecka w jakikolwiek sposób nas niepokoi lub nie jesteśmy pewni jak   postępować wobec jego trudności, powinniśmy zgłosić się do logopedy, w celu postawienia odpowiedniej diagnozy i uzyskania  wskazówek do pracy z dzieckiem.